تشخیص طلا و نقره اصل از تقلبی

روش شناسایی طلا اصل و واقعی - غیر تخصصی

به منظور افزایش توان شناسایی  خریداران طلا، در ادامه بصورت چکیده به  هفت روش تشخیص  طلای تقلبی از  واقعی اشاره می شود. اما در ابتدا باید به  این نکته که شمش تقلبی چیست و آن را چگونه می توان تشخیص داد؛ آگاه گردید.

انواع شمش تقلبی

شمش و سکه روکش دار : سکه ها و شمش هایی که یک لایه بسیار نازک طلا و نقره روی فلز دیگری آبکاری شده است.

شمش توخالی : معمولاً لایه نازک تری از طلا دارد (برخی اوقات هم نقره) که داخل آن با   تنگستن یا سرب پر شده و معمولاً 10 اونس تا 14 اونس است.  کلاهبردارها با   هدف کسب مبلغ هنگفت تر در تقلب شمش های بزرگ ریسک می کنند.

چگونه بدانم طلا و نقره ای که میخرم اصل است؟

در اینجا به چند روش مفید اشاره شده که برای اطمینان از اصالت طلا و نقره کمک می کند.

1. روش تست آهنربا : نقره دیامگنتیک است (یعنی آهنربا آن را جذب نمی کند) و  زمانی که به آهنربای قوی نزدیک شود در سطح شمش نقره مقاومت احساس می شود.

نکته: اگر هر یک از محصولات طلا یا نقره شما به آهنربا جذب می شود، بدانید که یک جای کار می لنگد.

2. روش تست یخ : روی  طلا یا نقره یک تکه یخ بگذارید.  البته نقره در میان تمام  فلزات بیشترین  رسانای انرژی گرمایی است. باید یخ  بلافاصله شروع به ذوب شدن  کند گویی آن  را روی شی داغی قرار داده اید و  سرعت ذوب آن نباید مشابه ذوب  در دمای  اتاق باشد.

3. روش تست صدا یا پینگ : با یک تکه فلز دیگر به شمش ضربه کوچکی  بزنید. باید صدای زنگ را بشنوید  که 1 تا 2 ثانیه طول داشته باشد. اگر صدای  عجیب دیگری شنیده شد،  مشکلی  وجود دارد.

4. روش تست اسید (وایتکس) : احتیاط کنید! اسید یک ماده خورنده است و  به شمش آسیب می رساند. یک بسته  تست اسید خریداری کنید. قطره ای اسید را به  شمش بزنید. این باعث می شود  رنگ محل تست تغییر کند. اگر رنگ آن قرمز، قهوه  ای یا سبز بود، شمش  واقعی  است. اما هر رنگ دیگر نشان از تقلبی بودن شمش  دارد.

5. روش سونوگرافی :  یک روش بدون تخریب که در  تشخیص بارداری استفاده می شود برای  چک کردن  همنواختی شمش هم استفاده می  شود. مقیاس ضخامت فراصوتی این تست  مشخص می  کند چه مدت زمانی برای عبور صدا  از ماده طول می کشد. صدا با  سرعت های  مختلف از داخل فلزات متفاوت عبور می  کند.

6. روش تست وزن :  شمش را روی ترازوی دقیقی وزن کنید و  عدد آن را یادداشت کنید. داخل ظرفی آب  بریزید و ظرف را روی ترازو قرار دهید  سپس ترازو را به صفر برسانید. (در  صورت امکان از آب مقطر استفاده کنید).  شمش را بطور کامل در آب  فرو ببرید  اما به ظرف و ترازو دست نزنید. حالا عدد  را یادداشت کنید. عدد  اول را به  عدد دوم تقسیم کنید. رقم به دست آمده  برای نقره خالص باید 10.49 و برای  طلای خالص 19.32 باشد.

7. روش تست کولیس :  همه شمش ها ابعاد و تلرانس استحکام  مشخصی دارند. بطور مثال  عقاب نقره ای  آمریکا همیشه یک تروی اونس وزن، 2.98  میلی متر ضخامت و 40.6 میلی متر قطر  دارد که بر اساس این مشخصات به وضوح  می توان انواع تقلبی را  جدا کرد.
 اما در نهایت پیشنهاد می شود بهترین  راه اطمینان از واقعی بودن فلز  گران  بهایتان آن است که بدانید از چه کسی  خرید می کنید و از کسانی که  قیمت  های منحصر بفردی روی وبسایت هایی نظیر  ایسام و ebay پیشنهاد می دهند، دوری  نمایید.

روش تشخیص طلا و عیار آن - تخصصی

برای تشخیص عیار طلا ، عواملی همچون سنگ محک و تيزآب (اسيد)، نیاز است.

سنگ محک: سنگی است سياه رنگ از جنس سيليسيوم و کوارتز که در شکل های مختلف در بازار   وجود دارد و به نام سنگ ليدی هم شناخته می شود. در هنگام استفاده بايد   دمای سنگ محک حدوداً به اندازه دمای بدن ، يعنی 37 درجه سانتیگراد باشد.

تيزآب: در بعضی از  کتاب ها به تيزآب سلطاني نامیده  شده، که همان اسيد نيتريک خالص مي باشد که  توسط محمد زکريای رازی کشف شده  است. اين اسيد را در اصطلاح عاميانه بنام  جوهر شوره مي شناسند تيزآب سلطانی  +0.5 برای عيار 18 (750) استفاده می  شود. (تیزاب های عیار های مختلف درصد  متفاوتی دارند)

برای شناخت طلا ابتدا فلز مشکوک به  طلا را روی سنگ محک، 20 بار ميکشيم  (در صورتی که فلز سکه باشد، گوشه سکه  که همان کنگره خارجی نامیده می شود را  مورد اصابت با سنگ محک قرار دهید)  سپس مقداری تيزآب عيار شده را روی آن  ميکشيم (به اندازه يک قطره). واکنش  يکی از موارد زير است.

1) هيچ واکنشی ديده نمی شود، در نتيجه فلز مربوطه طلايی با همان عيار تيزآب می باشد.

2) رنگ در اثر کشيده شدن روی سنگ محک کم رنگتر مي شود، در اين حالت عيار فلز مربوطه پايين تر از عيار تيزآب می باشد.

3) اثر روی سنگ محک بکلی محو ميگردد،  که حاکی از اين است که فلز مربوطه  يا اصولاً طلا نيست و يا داراي مقدار  کمی طلا مي باشد که می بايست با  آزمايشات ديگری (ری گيری) مقدار آن مشخص  شود.

روش ديگر اين است که روي قسمتي از فلز  مشکوک به طلا را کمي سوهان ميکشيم  (در صورتی که فلز سکه باشد، گوشه سکه  که همان کنگره خارجی نامیده می شود  را مورد اصابت با سوهان قرار دهید) تا  چنانچه فلز آبکاری شده است، لايه  آبکاری شده از بين برود. سپس در محل  سوهان زده شده يک قطره (برای سکه کمتر  از یک قطره) تيز آب عيار شده می  زنيم. واکنش يکي از موارد زير است.

1) هيچ اثري بر روي آن ندارد و اين  نشان مي دهد که فلز طلا بوده و هم  عيار و يا بالاتر از تيزآب مي باشد  (توجه: فلز روی و کورم در برابر تيزآب  واکنش نمي دهد که بر اساس رنگ و  خصوصيت فيزيکي و شيميايي قابل شناخت  هستند.)

2) محل مربوطه به روی فلز بر اثر آب  سياه مي شود که هر چه سياهی بيشتر  باشد نشان دهنده آن است که فلز طلا با  عيار پايين تر از عيار تيزآب می  باشد.

3) بر اثر ريختن تيز آب محل به رنگ  سبز به جوش مي آيد و بعد از پاک کردن  تيز آب با يک دستمال محل براق می  شود. در اين حالت فلز مربوطه طلا نبوده و  مقطع براق شده رنگ اصلی فلز را  نشان می دهد.

روش تشخیص نقره - تخصصی

در تعيين  عيار نقره به روش سنتی نيازی به سنگ محک يا نمونه های نقره نيست مصنوعات  نقره در بازار ايران با عيارهای مختلف ساخته و عرضه مي شوند، با افزودن مس  در نقره، بسته به نسبت نقره و مس عيارهای متفاوتی ايجاد می شود. در بازار  ايران نقره خالص را با عیار 99.9 و در بازار های جهانی نقره خالص با عیار  999.9 می شناسند، که این دو هیچ فرقی با هم ندارند. سکه های ماشینی نقره در  ايران با عيارهای استانداردی همچون 90 یا 900 برای سکه های ماشینی قاجار و  سری قدیم سکه های رضا شاه استفاده شده است. و عیار 82 یا 828 برای سکه های  سری جدید رضا شاه (ریال) و عیار 60 یا 600 برای سکه های سری اول محمد رضا  شاه ( 1322 تا 1330 ) استفاده شده است.

هرچه عيار  نقره بالاتر باشد استحكام آن در مقابل اكسيداسيون بالاتر است ليكن استحكام  مكانيكی كمتری خواهد داشت، برای تعيين عيار نقره جات كافی است با يک سوهان  يک گوشه از سطح نقره را سائيده و يک قطره تيزآب خالص روي آن ریخته شود. با  توجه به رنگ آن ناحيه در واكنش با اسيد و از روی تجربه عيار نقره تعيين مي  شود. مثلاً نقره با عيار پايين تر از 84 دارای اثری با رنگ سبز متمايل به  آبی خواهد شد در تشخيص عيار نقره با خلوص بالاتر تبحر بيشتری نياز است.  البته این روش به هیچ عنوان برای سکه مناسب نیست، چون به سکه آسیب زیادی  وارد می کند و در صورت کمیاب بودن سکه بیش از 50 درصد از ارزش آن میکاهد.

روش تشخیص نقره - غیر تخصصی

تشخیص سکه  نقره برای افراد متخصص نیاز به هیچ گونه محکی ندارد، ایشان با دیدن سکه و  بعضی از روشهای ساده مثل صدای سکه، نقره بودن سکه و حتی عیار آن را تشخیص  می دهند. ساده ترین روش برای افراد ناوارد این است که مقداری مایع شوینده  (وایتکس) را به نوک انگشت خود بزنند، بعد انگشت خود را به گوشه ای از سکه  تماس دهند (تا آسیبی به سطح سکه وارد نشود). اگر سکه شما نقره با عیار بالا  باشد کمتر از 10 ثانیه دچار تغییر رنگ خواهد شد و سیاه می شود. اگر عیار  سکه پایین باشد بین 10 تا 30 ثانیه دچار تغییر رنگ خواهد شد و سیاه می شود.  پس از مشاهده تغییر رنگ سکه را با آب و صابون بشویید. این روش برای تشخیص  انگشتر نقره و ... نیز کاربرد دارد. البته باز هم توصیه می شود از  کارشناسان کمک بگیرید و از این روش استفاده نکنید.